Trendovi u pogledu motornih ulja za putničke automobile: Razvoj tehnologije motora
Razmislite o tome koliko su se vozila promenila u poslednjih nekoliko godina. Ono što nam može pasti na pamet su celokupna nova elektronika, pametni senzori, funkcije potpomognute vožnje i još mnogo toga, ali ono što je manje primetno jesu značajne promene koje se dešavaju ispod haube.
Tehnologija motora se razvija brzo kao odgovor na tri faktora:
- Pritisak zakona i društva da se smanje emisije ugljenika
- Želja potrošača za manjom potrošnjom goriva što dovodi do smanjenih troškova
- Potražnja za većom snagom motora, uz istovremeno ispunjavanje prve i druge stavke.
Do 2025. godine, američki savezni zakoni će zahtevati korporativnu prosečnu efikasnost potrošnje goriva (eng. Corporate Average Fuel Efficiency, CAFE) od 54,5 milja po galonu. To ne znači da svaki automobil mora da ispunjava taj standard, već da ga svaki proizvođač mora ispuniti kao prosek u celom svom voznom parku, što može obuhvatiti niz vozila od velikih terenaca i pikapova do malih hibrida i električnih automobila. (Poređenja radi, današnji prosek je 35,5 mpg.)
Neophodnost postizanja veće uštede goriva pokrenula je nove tehnologije u pogledu motora. Posebno se ističu tri tehnološka trenda:
- Direktno ubrizgavanje benzina (eng. Gasoline Direct Injection, GDI) – obuhvata ubrizgavanje goriva pod visokim pritiskom direktno u komore cilindra za sagorevanje, a ne kroz usisne ventile. GDI dobija na popularnosti i očekuje se da će dominirati tržištem za nekoliko godina. Predviđa se da će do 2021. godine laka vozila opremljena GDI sistemom činiti 71% proizvodnog tržišta u Severnoj Americi.
- Turbo-punjači – nekada su se nalazili isključivo u trkačkim i sportskim automobilima visokih performansi. U osnovi oni recikliraju vruće izduvne gasove u cilju povećanja snage. Sve su češći i javljaju se kod 21% novih vozila od 2015. godine, a očekuje se da će do 2025. godine biti u 80% novih automobila.
- Smanjivanje veličine – neki motori se smanjuju do jednog litra (što je dovoljno malo da stane u kofer) u nastojanju da se smanji masa i težina, i poboljša efikasnost potrošnje goriva. Međutim, važno je da ovakvi motori ne gube na snazi. Novi, šestocilindrični motori su ekvivalent konjske snage nekadašnjeg osmocilindričnog motora, a moderni četvorocilindrični motori daju snagu za koju je nekada bio potreban šestocilindrični motor.
Kao i kod svih novih tehnologija, „štucanje“ se otkriva tokom usavršavanja tehnologije; ovo važi za motore koji se razvijaju. Tokom pokušaja da razviju motore sa ekonomičnijom potrošnjom goriva, a da pri tome ne smanje snagu, proizvođači su naišli na nešto što se zove LSPI (eng. Low-speed pre-ignition, prerano paljenje pri niskim brzinama) – ovo je neželjeno i nekontrolisano prerano paljenje pri sagorevanju, koje vremenom može ozbiljno da ošteti motor. Posledično se javljaju mnoga pozivanja na garancije, a kao što možete zamislitito je ogroman problem koji su proizvođači originalne opreme prepoznali na globalnom nivou i na tome rade zajedno sa Američkim institutom za naftu i glavnim proizvođačima maziva uključujući Chevron. LSPI je u velikoj meri rezultat kombinovanja glavnih unapređenja motora u jedan paket. Ova kombinacija tehnologija jače potencira motor i dovodi do potrebe za poboljšanim motornim uljem u cilju pružanja veće zaštite.
Manji GDI i motori sa turbo punjenjem se više zagrevaju, doživljavaju veći stres i imaju veću specifičnu snagu; to znači da ulje mora da deluje jače kako bi zaštitilo delove. Zbog toga primećujemo veliki razvoj različitih vrsta ulja koja su neophodna za novije motore. Proizvođači originalne opreme se okreću ka sve manjim viskoznostima jer one proizvode manje trenje ili otpornost na tečnost čime se obezbeđuje bolja ušteda goriva. Iako je ulje težine 5W-30 možda najpopularnije, to se uveliko menja. Industrija predviđa da će do 2025. godine razredi viskoznosti 0W (sada nekoliko % ukupne potražnje za PCMO u Severnoj Americi) činiti približno 35% ukupne potražnje u Severnoj Americi.
Sledeći put ćemo bolje proučiti potpuno sintetička motorna ulja.
